Είναι πιθανό για το "φυσικό" αθλητή, που συναγωνίζεται χωρίς τη βοήθεια των χημικών ουσιών, να επιτύχει αποδόσεις που "σπάνε" τα ρεκόρ σε αθλήματα που χρειάζονται δύναμη, ταχύτητα ή αντοχή; Επειδή τα τεστ ντοπαρίσματος δεν είναι συχνά θετικά σε διεθνή σπορ, πιστεύεται ότι η απάντηση είναι θετική-και λίγοι αθλητές που συμμετέχουν σε μείζονα αθλητικά γεγονότα, συμπεριλαμβανομένων των Ολυμπιακών Αγώνων και του Γύρου της Γαλλίας, λαμβάνουν χημικές ουσίες που ενισχύουν την απόδοση. Παρόλα αυτά όμως, πολλαπλές εστίες αποδείξεων, συμπεριλαμβανομένων και προσωπικών μαρτυριών αθλητών και ένας αυξανόμενος αριθμός σκανδάλων για ντοπάρισμα προτείνουν το αντίθετο: ότι η ευρεία χρήση των χημικών, ενισχυτικών της απόδοσης, ουσιών έχουν θεμελιακά διαταράξει τα ανώτερα όρια της ανθρώπινης αθλητικής απόδοσης. Δυστυχώς, ένας παγκόσμιος κώδικας σιωπής έχει κρατήσει το πρόβλημα κρυμμένο από τη δημόσια θέα. Από το 1980 τα ανδρογόνα διαδόθηκαν από την αθλητική κοινότητα των κορυφαίων αθλητών του κόσμου στο γενικό πληθυσμό. Σήμερα οι περισσότεροι χρήστες τους δεν είναι καθόλου αθλητές ανταγωνιστικών αθλημάτων αλλά απλά άτομα που θέλουν να δείχνουν πιο αδύνατα και πιο μυώδη. Οι χημικές ουσίες υπάρχουν στον αθλητισμό για μακρύ χρονικό διάστημα. Στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες τις ουσίες εκλογής αποτελούσαν η στρυχνίνη, η ηρωίνη, η κοκαϊνη και η μορφίνη που πιθανότερα ήταν πιο ζημιογόνες από χρήσιμες. Οιπρώτες ουσίες που ενίσχυαν αποτελεσματικά την απόδοση ήταν οι αμφεταμίνες, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ευρέως από στρατιώτες στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και έφτασαν να χρησιμοποιούνται στα σπορ στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Οι ουσίες αυτές, που ονομάζονταν με το ψευδώνυμο " la bomba" από τους Ιταλούς ποδηλάτες και "atoom" απότους Δανούς ποδηλάτες, ελαχιστοποιούσαν την άσχημη αίσθηση της κόπωσης κατά τη διάρκεια της άσκησης. Αυτό το δυσάρεστο αίσθημα της κόπωσης εμποδίζει την πρόκληση βλάβης στο σώμα ειδοποιώντας τον οργανισμό για την ανώτατη απόδοση του στην ανώτατη αιχμή της άσκησης. Ο τεχνητός χειρισμός αυτού του ορίου (προς τα άνω) από τους αθλητές με τη χρήση ουσιών τους θέτει σε κίνδυνο για μη ελεγχόμενη υπερπροσπάθεια. Οι πρώτες περιπτώσεις θανατηφόρου καρδιακού επεισοδίου σε αθλητές που χρησιμοποιούσαν "atoom" αναφέρονται στην δεκαετία του 1960. Το 1967 στον ποδηλατικό Γύρο της Γαλλίας, ο κορυφαίος ποδηλατιστής Βρεττανός αθλητής Tom Simpson πέθανε κατά την απότομα γρήγορη άνοδο του βουνού Ventoux, που αποδόθηκε σε αυξημένη χρήση αμφεταμινών. Η ακριβής έκταση στην οποία οι αμφεταμίνες ενισχύουν την αθλητική απόδοση δεν είναι γνωστή καθώς, όπως και με όλες τις ενισχυτικές της απόδοσης ουσίες, υπάρχουν λίγες σύγχρονες μελέτες που να ποσοτικοποιούν την απόδοση των συνεπειών τους. Οι αμφεταμίνες πρέπει να είναι παρούσες στο σώμα για είναι δραστικές, επομένως η μόνη μέθοδος προκειμένου να αποφευχθεί η ανίχνευσή τους κατά τη διάρκεια των αγώνων είναι να αντικατασταθεί το δείγμα των ντοπαρισμένων ούρων με ένα "καθαρό" δείγμα ούρων. Μία ευρεία γκάμα πρωτοποριακών τεχνικών έχουν αναπτυχθεί για αυτό. Η κορτιζόνη αποτελεί μία άλλη ισχυρή αλλά νόμιμη χημική ουσία. Την παράγει φυσιολογικά ο οργανισμός από μόνος του και χρησιμοποιείται για να καταστέλλει τη φλεγμονή, επίσης ελαττώνει τη ενόχληση από την καθημερινή, βαρειά προπόνηση και συναγωνισμό ενώ ανεβάζει και τη διάθεση. Επίσης γίνεται κατάχρησή της κυρίως από τους ποδηλάτες. Η προπιονική Τεστοστερόνη (Testoviron) αποτελεί το πρωτότυπο των αναβολικών στεροειδών και το δεύτερο μεγαλύτερο γκρουπ ουσιών που ενισχύουν την απόδοση. Ανήκει στην ομάδα των φυσικών ανδρογόνων που ελέγχουν την ανάπτυξη των αντρικώνχαρακτηριστικών του φύλου και έχει δράση αναβολική, δηλαδή αναπτύσσει τα οστά και τη μυϊκή μάζα. Συντέθηκε στο εργαστήριο το 1936 και εμφανίστηκε στον αθλητισμό κάποια στιγμή μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1948. Ακολούθησε η σύνθεση της Μεθανδροστενολόνης (Dianabol) στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και της χλωρουδρομεθυλτεστοστερόνης (Turinabol) στην Ανατολική Γερμανία το 1966 που ουσιαστικά σημάδεψαν την έναρξη " αρρενοποίησης" του σύγχρονου αθλητισμού. Οι ορμόνες αυτές αυξάνουν το μέγεθος των μυών και επομένως τη δύναμη και την ταχύτητα στο τρέξιμο. Επίσης, αλλάζουν τη διάθεση και το βραχύνουν τον χρόνο ανάρρωσης επιτρέποντας πιο εντατική προπόνηση και ενισχύουν την ανώτερη προσαρμογή στην προπόνηση. Είναι άγνωστο το ακριβές μέγεθος των πλεονεκτημάτων που προκύπτουν από τη χρήση συνδυασμού αναβολικών φαρμάκων. Παλαιότερα μυστικά αρχεία από την Αν. Γερμανία, δείχνουν ότι τα αναβολικά στεροειδή μόνα τους μειώνουν το χρόνο των 100 μέτρων ταχύτητας μέχρι 0,7 του δευτερολέπτου και βελτιώνουν την απόδοση στους δρόμους των 400, 800 και 1500 μέτρων κατά 4 έως 5, 5 έως 10 και 7 έως 10 δευτερόλεπτα αντίστοιχα. Παρόμοια «κέρδη» έχουν βρεθεί και στους κολυμβητές. Επίσης θεαματικά είναι τα αποτελέσματα στις ρίψεις: αύξηση κατά 2,5 έως 5 μέτρα στη σφαιροβολία, 6 έως 10 μέτρα στη σφυροβολία, 8 έως 15 στον ακοντισμό και 10 έως 20 μέτρα στη δισκοβολία. Τα κέρδη είναι μεγαλύτερα στις γυναίκες, αφού σε αυτές είναι αμελητέα η φυσική έκκριση τεστοστερόνης. Από το 1980 τα ανδρογόνα διαδόθηκαν από την αθλητική κοινότητα των κορυφαίων αθλητών του κόσμου στο γενικό πληθυσμό. Σήμερα οι περισσότεροι χρήστες τους δεν είναι καθόλου αθλητές ανταγωνιστικών αθλημάτων αλλά απλά άτομα που θέλουν να δείχνουν πιο αδύνατα και πιο μυώδη. Τα προαναφερόμενα "αναβολικά-ανδρογονικά στεροειδή" ή αλλιώς "ανδρογόνα" χρησιμοποιούνται ευρέως σε μη ιατρικές περιπτώσεις από άτομα που επιθυμούν να αυξήσουν τη μυϊκή τους μάζα ή να μειώσουν το σωματικό τους λίπος. Αυτή η πρακτική είναι παράνομη στις περισσότερες βιομηχανοποιημένες χώρες του κόσμου, αν και σε κάποιες χώρες τα "ανδρογόνα" είναι διαθέσιμα σε υπερβολικό βαθμό χωρίς συνταγή. Για μεγαλύτερη απόδοση, τα αναβολικά στεροειδή χρησιμο-ποιούνται σε συνδυασμό με άλλες ορμόνες με παρόμοια αναβολική δράση όπως είναι η ινσουλίνη, η αυξητική ορμόνη και ο αυξητικός παράγων που μοιάζει στην ινσουλίνη (insulin-like growth factor). Η μεγαλύτερη πλειοψηφία αυτών είναι άνδρες, αφού οι γυναίκες σπάνια επιθυμούν να είναι έντονα μυώδεις, και επίσης είναι ευάλωτοι και στα αρρενοποιητικά αποτελέσματα των ανδρογόνων όπως η ανάπτυξη γένειου και τα δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι οι χρήστες των ανδρογόνων τυπικά λαμβάνουν και μία ευρεία ποικιλία επιπρόσθετων χημικών ουσιών, οι οποίες συχνά είναι ενισχυτικές της απόδοσης ή της εμφάνισης και επίσης αποτελούν "κλασσικές" ουσίες κατά-χρησης. Μία μεγάλη μελέτη στο διαδίκτυο ανδρών χρηστών πολλαπλών χημικών ουσιών διαπίστωσε την ύπαρξη 4 ομάδων ανδρών: -bodybuilders, που αποτελούν την πρόπτωση ομάδα με την μεγαλύτερη κατανάλωση χημικών ουσιών και παρουσιάζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για παρενέργειες από αυτές.-η δεύτερη ομάδα εστιάζεται περισσότερο στη μείωση του λίπους - η τρίτη ομάδα αφορούσε άτομα που έκαναν άρση βαρών - η τέταρτη ομάδα εστιαζόταν στην συνολική εικόνα του σώματος. Γενικά, διαπιστώνονται τρία κύρια χαρακτηριστικά στους χρήστες των βελτιωτικών της εμφάνισης και της απόδοσης ουσιών ( Αppearance and Perfomance-Enhacing Drugs- APED): -πολυφαρμακία ( χρήση πολλαπλών χημικών ουσιών) -διαστρεβλωμένη εικόνα για την εικόνα του σώματος -διαταραχές στη διατροφή και την άσκηση Οι ορμόνες αυτές έχουν πολλαπλές παρενέργειες ειδικά όταν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό ,όπως ανδρογόνα με ανθρώπινη αυξητική ορμόνη, που είναι οι παρακάτω: 1. Παρενέργειες του καρδιαγγειακού συστήματος, όπως αρρυθμία της καρδιάς, έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιομυοπάθεια και αύξηση της μάζας του καρδιακού μυός, καρδιακή ανεπάρκεια, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, διαταραχές στην πήξη του αίματος. 2. Επίσης, μεταβάλουν το λιπιδαιμικό προφίλ αυξάνοντας την " κακή" χοληστερόλη και μειώνοντας την " καλή " με αποτελέσματα να αυξάνεται ο κίνδυνος για πρώιμη στεφανιαία νόσο(εμφράγμα μυοκαρδίου) σε άτομα με μακροχρόνια χρήση των ανδρογόνων. 3. Νευροενδοκρινολογικές παρενέργειες, ειδικά μετά από χρήση μεγαλύτερη των 6-10 εβδομάδων, όπως υπογοναδισμό ( μειωμένη λειτουργία των όρχεων) με αποτέλεσμα μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, μειωμένη γονιμότητα, σεξουαλική δυσλειτουργία και συμπτώ-ματα κατάθλιψης σαν συνέπεια των παραπάνω. 4. Νεφρική ανεπάρκεια λόγω ραβδομυόλυσης ( οξεία καταστροφή των μυών) ειδικά σε άτομα που κάνουν προπόνηση με αυξημένες αντιστάσεις (heavy resistance training). 5. Εκφύλιση των νευρικών κυττάρων με άγνωστες ακόμη συνέπειες, πιθανόν άνοια ή νευροεκφυλιστικές νόσους, που χρήζει περαιτέρω μελέτης ειδικά σε μακροχρόνια λήψη ανδρογόνων. 6. Πιθανόν αυξάνεται ο κίνδυνος για καρκίνο των όρχεων από την συνδυασμένη λήψη ανδρογόνων και Insulin-like Growth Factor. 7. Λιπώδη διήθηση στο ήπαρ και στεατοηπατίτιδα(φλεγμονή στο ήπαρ από την παρουσία λίπος σε αυτό) με αύξηση των τρανσαμινασών. 8 .Σύνδρομο εξάρτησης από τα ανδρογόνα που πιθανόν αφορά το 30% των χρηστών ανδρογόνων. Η έναρξη της ευρείας χρήσης ανδρογόνων ξεκίνησε το 1980 από νεαρά τότε άτομα που μόλις τώρα φθάνουν στη μέση ηλικία και κατά συνέπεια έχουν αυξανόμενο κίνδυνο για μακροπρόθεσμες παρενέργειες από αυτά. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται ακόμη χρόνια για να έχουμε, μέσα από πλήρεις μελέτες, μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τις πιθανές συνέπειες των χημικών αυτών ουσιών. Επι-πρόσθετα να σημειωθεί ότι οι περισσότερες μελέτες εστιάζονται σε χρήστες ανδρογόνων και λοιπών χημικών ουσιών για μη ιατρικές καταστάσεις-τυπικά πρόκειται για νεαρά άτομα που λαμβάνουν υπερφυσιολογικές δόσεις ανδρογόνων για ενίσχυση της απόδοσης ή της εικόνας του σώματος. Ωστόσο, ακόμη και σε περιπτώσεις που τα ανδρογόνα χορηγούνται σε φυσιολογικές δόσεις σε άνδρες που πάσχουν από υπογοναδισμό (δηλαδή για ιατρική αιτία), υπό ιατρική επιτήρηση, μπορεί και αυτοί να παρουσιάσουν παρενέργειες από το καρδιαγγειακό σύστημα. Επισημαίνεται ότι οι χρήστες των ανδρογόνων συχνά χρησιμοποιούν μία ποικιλία διαιτητικών συμπληρωμάτων επιπρόσθετα από τις λοιπές ορμόνες. Αν και αυτά τα συμπληρώματα τυπικά πωλούνται σε υπερβολικό βαθμό εκτός κανονισμών, πολυάριθμες πρόσφατες μέλετες έχουν δείξει ότι στην πραγματικότητα περιέχουν δυνητικά ή αλλά APED ( Αppearance and Perfomance-Enhacing Drugs) όπως η κλενβουτερόλη (clenbuterol). Από την άλλη μεριά, ένας μεγάλος αριθμός ουσιών που πωλούνται στο δρόμο ή στο 'Ιντερνετ ως υποτιθέμενα γνήσια ανδρογόνα μπορεί να έχουν αλλαγμένες ετικέτες, μπορεί να είναι νοθευμένα ή απλά πλαστά. Αυτό έχει σαν συνέπεια το πραγματικό λαμβανόμενο φορτίο του ατόμου σε ανδρογόνα ή APED να διαφέρει από αυτό που πιστεύει ότι λαμβάνει. Η πραγματική έκταση της χρήσης των ουσιών που ενισχύουν την απόδοση στον αθλητισμό δεν είναι ακριβής για πολλούς λόγους, όπως: -η χρήση από τους αθλητές προσχεδιασμένων δοκιμασιών για την ανίχνευση παρανόμων ουσιών με αποτελέσματα να μπορούν να προσχεδιάζουν τη λήψη τους σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα ώστε τελικά αυτές να μην ανιχνεύονται -συχνά γίνονται έλεγχοι " εκτός αγώνων", έτσι σκόπιμα δεν ελέγχονται οι γνωστοί χρήστες αυτών των ουσιών - οι τεχνητά συντιθέμενες ορμόνες που αναφέρθηκαν, όπως η Τεστοστερόνη και η Ινσουλίνη, αρχικά δεν ανιχνευόνται αφού μοιάζουν τόσο πολύ σε χημική δομή με τις φυσικά παραγόμενες από τον οργανισμό ορμόνες - αναβολικές ουσίες έχουν επίσης σχεδιασθεί ώστε να μην ανιχνεύονται με τα συνήθη πρωτόκολλα - τα θετικά τεστ ντοπαρίσματος δεν ανιχνεύονται και οι αποδεδειγμένα χρήστες τους-αθλητές συνήθως δεν διώκονται ποινικά. Ο τρίτος τύπος ουσίας ενισχυτικής της απόδοσης που χρησιμοποιείται είναι η ερυθροποιητίνη, η ορμόνη που ρυθμίζει την μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων και τον αιματοκρίτη. Μία δημοφιλής θεωρία εξηγεί ότι η απόδοση κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης περιορίζεται από τον βαθμό που αποδίδεται το οξυγόνο στους ασκούμενους μύες. Επομένως αυξάνοντας τη μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων αυξάνει το οξυγόνο που μεταφέρεται στους μύες μέσω αυτών. Ενώ θα περίμενε κανείς να αυξάνει την απόδοσημόνο σε έντονη άσκηση που διαρκεί λίγα λεπτά παρόλα αυτά αυξάνει θεαματικά την απόδοση σε αθλητικά γεγονότα που διαρκούν από λεπτά έως ώρες αλλά σε και άσκηση όπου η άφιξη του οξυγόνου στους ιστούς δεν αποτελεί τον αποφασιστικό παράγοντα της απόδοσης. Φαίνεται λοιπόν ότι η ερυθροποιητίνη έχει και άλλο τύπο δράσης στον εγκέφαλο ανάλογο με αυτόν των αμφεταμινών, της κορτιζόνης και των αναβολικών στεροειδών που αναφέρθηκε παραπάνω. Οι κίνδυνοι από τη χρήση της περιλαμβάνουν αιφνίδιο θάνατο, που οφείλεται σε μοιραία για τη ζωή μείωση της καρδιακής συχνότητας ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας και την ανάπτυξη αντισωμάτων που οδηγούν σε " παράδοξη" μείωση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιριών, που ονομάζεται ερυθρο-κυτταρική απλασία του μυελού των οστών με συνέπεια σοβαρή αναιμία και επιπλοκές αυτής. Μοιραστείτε το άρθρο